زلزله ای با بزرگای 6.2 در ترکیه - استانبول حداقل 34 زمین لرزه شدید را در طول 2000 سال تجربه کرده - (آخرالزمان کوچک) کی رخ داد؟

به گزارش سرویس اجتماعی خبر ناب به نقل از خبرآنلاین - فرهاد طالبیان: زمین لرزه ای شدیدی با بزرگای  ۶.۲ در دریای مرمره در ۴۰ کیلومتری  استانبول ترکیه را  در ساعت ۱۲:۴۹ دقیقه ظهر امروز، سوم اردیبهشت به وقت محلی و ساعت ۱۳:۱۹ به وقت تهران لرزاند. تمام ایستگاه های سی و سه گانه شبکه لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در سراسر ایران این زلزله را ثبت کردند. سازو کار زلزله امتداد لغز و کانون زمین لرزه در ژرفای تقریبی ۱۰ کیلومتری و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری جنوبغرب استانبول در داخل دریای مرمره واقع شده است.

مهدی زارعی،  استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی با تایید این اطلاعات می گوید: منطقه استانبول به دلیل نزدیکی به گسل آناتولی شمالی (NAF) از نظر لرزه ای فعال است و در طول تاریخ محل زمین لرزه های مهم متعددی بوده است. این سامانه گسله با سازو کار غالب امتداد لغز راستگرد  از سراسر شمال ترکیه می گذرد و به دلیل پتانسیل آن برای ایجاد زمین لرزه های بزرگ شناخته شده است. استانبول در معرض خطر یک رویداد بزرگ لرزه ای است و پیش بینی ها حاکی از آن است که هر لحظه ممکن است زلزله رخ دهد.

او با بیان اینکه این رویدادها اغلب از یک الگوی "مهاجرت" به سمت غرب پیروی می کنند، ادامه می دهد: با انتقال تنش در امتداد گسل پس از هر گسیختگی مهاجرت لرزه ای، پیشرفت گسیختگی های بزرگ به سمت غرب را از سال ۱۹۳۹ مشخص می کند البته بخش گسله دریای مرمره  به عنوان بحرانی ترین قطعه بدون گسیختگی از سال ۱۷۶۶ تا کنون باقی مانده است. زلزله ۱۰ سپتامبر ۱۵۰۹ دریای مرمره (نزدیک استانبول) با بزرگای تخمینی ۷.۴ که به "آخرالزمان کوچک" معروف است، بخش زیادی از قسطنطنیه (استانبول) را ویران کرد و حدود ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰۰ نفر را کشت.

او می گوید: زلزله  ۱۷ اوت ۱۶۶۸ نزدیک ارزنجان، با بزرگای تخمینی   ۷.۸–۸.۰ یکی از بزرگترین زمین لرزه های ثبت شده در تاریخ آناتولی است که  باعث تخریب گسترده از ارزنجان تا دریای سیاه شد. ً ۴۰۰ کیلومتر از  سامانه گسله گسیخته شده است. در زلزله ۲۲ مه ۱۷۶۶ در  بخش دریای مرمره (نزدیک استانبول) گسل آناتولی شمالی بزرگای حدود ۷.۴ تخمین زده شد و بخش هایی از استانبول ویران  و حدود ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر کشته شدند. این آخرین گسیختگی بزرگ در بخش دریای مرمره، ایجاد شکاف لرزه ای فعلی در نزدیکی استانبول بوده است.

به گفته زارع در جنوب و شرق دریای مرمره زلزله های ۱۷ اوت ۱۹۹۹ و ۱۲ نوامبر ۱۹۹۹ به ترتیب با بزرگاهای ۷.۴ و ۷.۱ آخرین گسیختگی های مهم این گسل در جنوب شرق استانبول و   دریای مرمره هستند. بخش مرمره از شاخه شمالی  سامانه گسله آناتولی شمالی از سال ۱۷۶۶ طی ۲۵۹ سال اخیر فشار را در خود جمع کرده و تاکنون گسیخته نشده است.

او با بیان اینکه  از لحاظ تاریخی، استانبول حداقل ۳۴ زلزله شدید را در طول ۲۰۰۰ سال گذشته تجربه کرده است، می گوید: آخرین زمین لرزه بزرگ در این منطقه در سال ۱۹۹۹ در ایزمیت در حدود ۸۰کیلومتری جنوب شرق استانبول رخ داد که اثرات مخربی داشت و آسیب پذیری بسیاری از ساختمان های شهر را برجسته کرد. ارزیابی های کنونی نشان می دهد که تنها حدود یک سوم ساختمان ها در استانبول از نظر ساختاری در برابر فعالیت های لرزه ای تاب آور محسوب می شوند.

این استاد دانشگاه می گوید: تجمع تنش در امتداد قطعات گسله سامانه آناتولی شمالی (شاخه شمالی) در نزدیک استانبول  و وجود یک نبود لرزه ای در محل قفل شدگی گسل در مجاورت شهر استانبول موجب شده تا تخمین زده شود که در حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد احتمال وقوع یک زمین لرزه با بزرگای ۷ یا بیشتر در این محدود تا سال ۲۰۴۰ وجود دارد.  علاوه بر این، این نگرانی وجود دارد که چنین رویدادی می تواند منجر به خسارت فاجعه آمیز شود، به طور بالقوه تا ۶۰۰ هزار  خانه را فرو بپاشد و میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار دهد.

 به گفته او در پی زمین لرزه امروز هشدارهای سونامی نیز صادر شده است. اگر گسیختگی قابل توجهی در گسل آناتولی شمالی در دریای مرمره رخ دهد می تواند سونامی با امواجی به ارتفاع تا ۱۰ متر ایجاد کند.

زارع اظهار می کند: گسله آناتولی شمالی یک گسل امتداد لغز سمت راست گرد است که در آن ورقه آناتولی نسبت به ورقه  اوراسیا با سرعت ۲ تا ۳ سانتی متر در سال به سمت غرب حرکت می کند.  گسیختگی کامل بخش مرمره سالانه گسله مزبور به طول حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتری می تواند زلزله ای ۷.۰-۷.۸ ایجاد کند. تراکم جمعیت  ۱۶ میلیون نفر در استانبول و وجود بافت فرسوده و آسیب پذیر در حدود دو سوم از ساختمانهای استانبول نشان می دهد که بیشتر جمعیت استانبول در ساختمان های ضعیف  در معرض آسیب احتمالی از زلزله محتمل اصلی بعدی خواهند بود.

او ادامه می دهد: در این منطقه ساحلی رسوبات نرم در امتداد ساحل مرمره لرزش زلزله را تشدید می کنند. روانگرایی هم  در مناطق ساحلی به همراه وقوع احتمالی سونامی  با ارتفاع احتمالی امواج ۵ تا ۱۰ متر از سایر مخاطرات ناشی از یک زمینلرزه در استانبول هستند. تأسیسات حیاتی (بیمارستان ها، پل ها) ممکن است از کار بیفتند البته در این شهر از سال ۲۰۱۳ سیستم هشدار پیش هنگام زلزله به ویژه برای قطع ایمن شبکه گاز و مترو استانبول عملیاتی شده و برای کاهش ریسک های ثانویه می تواند موثر باشد.