پیوندی فراتر از یک ازدواج

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبر ناب به نقل از خبرآنلاین -  محمدحسین دانایی، خواهرزاده جلال آل احمد به مناسبت سالروز تولد سیمین دانشور، در هشتم اردیبهشت ۱۳۰۰ شمسی در یادداشتی با عنوان «پیوندی فراتر از یک ازدواج»  به تأثیرات سیمین دانشور و جلال آل احمد بر یکدیگر و تأثیر روابط آنان بر ادبیات معاصر پرداخته است.

  او در یادداشت خود که برای انتشار در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: «سیمین دانشور و جلال آل احمد معروفترین و مؤثرترین زوج ادبی ایران در دوران معاصر هستند. این دو نویسنده در فروردین ۱۳۲۷ با یکدیگر آشنا شدند، کتاب ­های خودشان را به یکدیگر اهدا کردند (تصویر) و ازدواجشان در سی­ ام فروردین ۱۳۲۹ هم پیوندی بود فراتر از یک ازدواج معمولی، چون روابط شخصی، فکری و هنری آنان، تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم گسترده و چندسویه ای داشت و عملاً باعث شد که عصر تازه ­ای در ادبیات معاصر آغاز شود.

 این یادداشت نگاهی گذراست به تأثیرات این دو نفر بر رشد شخصیتی و ادبی یکدیگر و همچنین تأثیر روابط آنان بر ادبیات معاصر:

  جلال آل ­احمد و سیمین دانشور گرچه از خاستگاه های متفاوتی برخاسته بودند، ولی هر دو تن به مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه حساس بودند و توجهی ویژه به این مسائل داشتند. این نقطه عطف موجب ­شده بود که دنیای پیرامون خود را مشترکاً ببینند و تجربه کنند، اما به سبک و قلم خودشان، به نقد مسائل اجتماعی بپردازند: آل ­احمد با قلمی تند و بی­ پروا و زهردار و دانشور با قلمی احساسی ­تر و هنرمندانه تر.

   به علاوه، پیوند آنان موجب شده بود که سیمین دانشور در بستر روابط و مناسبات اجتماعی آل­ احمد، در فضای مردسالارانه دهه ­های ۳۰ و ۴۰ شمسی حضور یابد، صدای زنانه خاص خود را پیدا کند و سرانجام به «بانوی ادبیات داستانی» تبدیل شود. جلال آل ­ احمد نیز تحت تأثیر نگاه زنانه و متعادل همسرش، توانست از سیاست­ زدگی­ های افراطی و فضای خشن مردسالارانه دهه ­های مزبور فاصله بگیرد، افق فکری خود را وسیع ­تر و غنی­ تر سازد و با سبک و سیاقی هنرمندانه، وارد عرصه ادبیات شود و به نقد مسائل اجتماعی بپردازد. رگه ­های روشنی از این تأثیر و تأثر متقابل را می­ توان در آثار ادبی آنان دید. به عنوان نمونه، رمان «سووشون» که شاهکار دانشور است، آکنده از دغدغه های اجتماعی، فرهنگی و هویتی، همراه با موضع گیری در برابر حضور نیروهای خارجی است. آل­ احمد هم در اثر معاشرت فکری با سیمین دانشور، در بسیاری از آثار خود، همچون «نفرین زمین» و «مدیر مدرسه»، با نگاهی عمیق تر و انسانی تر به دنیای پیرامون خویش پرداخته و به نتایج هنرمندانه ­تری دست یافته است.

 به این ترتیب، آن تفاوت خاستگاه خانوادگی و این نقطه عطف فکری موجب شده ­اند که آنان مکمل فکری یکدیگر باشند، چون هر کدام جهان را از زاویه ای دیگر می ­دیدند و این تنوع دیدگاه، باعث غنای آثار هر دو نفر می­ شد و مآلاً ادبیات معاصر را هم گسترده تر می کرد. از سوی دیگر، ازدواج رازآمیز و همزیستی نادر این زن و مرد نویسنده و روشنفکر، موجب شده بود که آنان به نمادی از پیوند فکری و هنری تبدیل شوند و نسل جوان تر جامعه روشنفکری کشور از آنان الگوگیری کند. برای اثبات این گزاره، روایتی معتبرتر از گفتارها و نوشتارهای خود آنان نسبت به یکدیگر نیست:

  دانشور درباره آل احمد: «جلال به من نوشتن یاد نداد، اما به من یاد داد خودم باشم. من اگر چیزی شدم، مدیون جلالم. او باور داشت که یک زن هم می تواند فکر کند و بنویسد.»

  آل احمد درباره دانشور: «سیمین برای من نه تنها همسر، که رفیق و همکار بود. ما با هم درد وطن داشتیم. اگر من تندتر می رفتم، او آهسته تر و عاقلانه تر مرا همراهی می کرد.»

  دانشور درباره همکاری با آل­ احمد: «جلال و من زیاد با هم بحث می کردیم. گاه مخالف بودیم، اما همیشه می فهمیدیم که هر دو، از درد یک خاک می نویسیم.»

  آل ­احمد درباره تأثیر دانشور: «سیمین آینه ای بود که وقتی به آن نگاه می کردم، می دیدم چقدر می شود در میان غوغای حرف های روشنفکری، دل آدمی را هم دید.»

 بنابراین، می­ توان گفت که ازدواج جلال آل ­احمد و سیمین دانشور، تنها یک ازدواج معمولی و یک پیوند شخصی نبود، بلکه موهبتی بود که به رشد فکری و هنری خود آنان و غنای ادبیات معاصر منجر شد.

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین