چهار سناریو برای آینده صنعت نشر ایران

در همین راستا، حسین معینی، عضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه حضرت معصومه (س) قم، به همراه دو نفر از همکارانش در همین دانشگاه، تحقیقی را درباره وضعیت آینده صنعت نشر کتاب در ایران انجام داده اند. این پژوهش با هدف شناسایی مسیرهای محتمل پیش روی این صنعت انجام شده و تلاش دارد تا بر پایه نظر خبرگان حوزه نشر، تصاویری واقعی و قابل تحلیل از آینده این صنعت ارائه دهد.

برای انجام این تحقیق، پژوهشگران از رویکردی کیفی استفاده کردند که بیشتر برای فهم عمیق تر موضوعات کاربرد دارد. ابزار اصلی آن ها مصاحبه با افراد خبره در صنعت نشر بود و در مجموع، با ۱۰ ناشر برجسته، عمدتاً از تهران، مصاحبه انجام شد. برای تحلیل اطلاعات به دست آمده، از روش شبکه جهانی کسب وکار که یکی از روش های رایج برای نوشتن سناریوهای آینده است، استفاده شد.

یافته های این تحقیق چهار سناریو را برای آینده صنعت نشر کتاب در کشور مشخص کرده است. این سناریوها با نام های «توسعه»، «اتلاف»، «بیابان کتاب» و «بن بست» معرفی شده اند. در سناریوی توسعه، وضعیت ایده آلی برای صنعت نشر ترسیم می شود که در آن هم سیاست های کلان تحول آفرین هستند و هم فرهنگ سازی به خوبی انجام شده است. از سوی دیگر، در سناریوی بیابان کتاب که بدبینانه ترین وضعیت ممکن را نشان می دهد، نه سیاست گذاری مؤثری وجود دارد و نه تلاشی برای فرهنگ سازی دیده می شود.

در سناریوی اتلاف، با وجود اقدامات موفق در حوزه تولید و چاپ کتاب، نبود فرهنگ مطالعه در جامعه باعث شکست این تلاش ها شده و کتاب ها بدون مشتری در انبارها باقی می مانند. در سناریوی بن بست نیز با وجود فرهنگ سازی، چون سیاست های کلان ناکارآمد هستند، بخش تولید نتوانسته پاسخگوی نیاز مخاطب باشد و در نتیجه این صنعت در نقطه ای متوقف شده باقی می ماند.

بررسی این چهار سناریو نشان می دهد که مسیر آینده صنعت نشر کتاب ایران بسته به نوع تصمیم گیری مدیران و سیاست گذاران، می تواند کاملاً متفاوت باشد. سناریوی مطلوب، یعنی سناریوی توسعه، تنها زمانی محقق می شود که سیاست های درست همراه با فرهنگ سازی مؤثر پیش بروند. در غیر این صورت، صنعت نشر ممکن است به سمت شرایط بحرانی و رکود کامل حرکت کند.

پژوهش فوق همچنین بر این نکته تأکید دارد که برای رسیدن به وضعیت مطلوب، باید تفکر سناریویی در میان مدیران حوزه نشر جا بیفتد. این یعنی به جای آنکه صرفاً منتظر آینده باشند، برای ساختن آن تلاش کنند. توسعه مهارت های نیروی انسانی، ارتقای فناوری های مرتبط با تولید و توزیع کتاب، حمایت هوشمندانه دولت، کاهش هزینه تولید، و افزایش سواد رسانه ای جامعه از جمله اقداماتی است که می تواند آینده ای روشن تر برای نشر ایران رقم بزند. همچنین آشنا کردن مدیران با سیاست های موفق جهانی، ترویج مطالعه در سنین پایین، و نقش آفرینی معلمان و استادان دانشگاه نیز در این مسیر ضروری است.

این یافته های علمی در «فصلنامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی» منتشر شده اند؛ نشریه ای که از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور منتشر می شود. این نشریه به پژوهش های علمی و کاربردی در حوزه های کتاب، کتابخانه و اطلاعات می پردازد و از منابع معتبر در این زمینه به شمار می رود.

این خبر توسط سایت خبرآنلاین منتشر شده و خبر ناب صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.

منبع : خبرآنلاین